Wyłączenie gruntów rolnych z produkcji rolnej, to rozpoczęcie innego, niż rolnicze lub leśne, faktycznego użytkowania gruntów. Często jest mylone z procedurą odrolnienia. Są to jednak dwie odrębne kwestie.

W praktyce wyłączenie gruntów rolnych z produkcji rolnej związane jest z chęcią wybudowania na działce rolnej domu, budynku, szamba, drogi czy po prostu utwardzenia gruntu — wówczas grunt pod daną inwestycją praktycznie przestanie być zdatny do użytku rolnego. Taką powierzchnię trzeba zgłosić do urzędu jako wyłączenie gruntów z produkcji rolnej.

Wyłączenie gruntu rolnego z produkcji jest jednym z koniecznych warunków uzyskania pozwolenia na budowę, a zarazem rozpoczęcia budowy bądź nierolniczego użytkowania istniejących rolniczych zabudowań lub terenu.

Wyłączenie z produkcji rolnej przeprowadza się zarówno w sytuacji, gdy na terenie obowiązuje MPZP oraz gdy go nie ma, a inwestycja opiera się o wydane warunki zabudowy. Sam fakt wydania dla danego gruntu decyzji ustalającej warunki zabudowy nie stanowi natomiast wyłączenia z produkcji rolnej. 

Wyłączenie gruntu rolnego z produkcji jest czynnością faktyczną, a tym samym polega na podjęciu w obrębie nieruchomości namacalnych działań, sprowadzających się do rozpoczęcia innego niż rolnicze użytkowania gruntów. Czynnością taką może być na przykład utwardzenie gruntu, budowa wiaty, zjazdu, domu itd. Dlatego przed planowanym rozpoczęciem innego niż rolnicze użytkowania gruntów (np. przed złożeniem pozwolenia na budowę, budową drogi ), należy złożyć wniosek do starostwa powiatowego o wyłączenie terenu z produkcji rolnej. Starosta do 30 dni powinien wydać decyzję w tej sprawie. Musi być jednak spełniony warunek przeznaczenia twojej działki na cele inne niż rolnicze, wynikające z ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub z decyzji o warunkach zabudowy. Od decyzji starosty można odwołać się do samorządowego kolegium odwoławczego w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji.

Decyzji, zezwalającej na wyłączenie z produkcji rolniczej, wymagają głównie użytki rolne wytworzone z gleby pochodzenia mineralnego i organicznego, zaliczone do klas I, II, III, IIIa, IIIb. W przypadku użytków rolnych klasy IV, IVa, IVb, V i VI, wytworzonych z gleby pochodzenia mineralnego, takiego wyłączenia nie wymagają. Natomiast wyłączenie z produkcji użytków rolnych klas IV, IVa, IVb, V i VI, wytworzonych z gleby pochodzenia organicznego ma charakter deklaratoryjny (potwierdzający stan faktyczny; wniosek trzeba złożyć, ale decyzja nie może być odmowna ). 

Jest jeszcze dłuższa lista gruntów, które należy wyłączyć z produkcji rolnej (np. oczka wodne), ale są to w większości grunty związane z potrzebami rolnictwa (art. 2 ust. 1 pkt. 2–10 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych).

Klasę gruntu możemy sprawdzić w starostwie powiatowym, pobierając wypis z rejestru gruntów dla danej działki. 

Ważne. W przypadku przeznaczenia gruntu rolnego pod budownictwo mieszkaniowe nie trzeba ponosić kosztów związanych z wyłączeniem z produkcji rolniczej lub leśnej jeśli dotyczy to gruntów:

…..

Poniższy tekst stanowi cześć rozdziału – Wyłączenie gruntów z produkcji rolnej z książki “Bezpieczny zakup Gruntu, czyli jak uniknąć 101 pułapek przy wyszukiwaniu, analizie i zakupie działki pod dom”.